در این شکی نیست که افراد از نظر میزان خلاقیت، با یکدیگر متفاوت هستند. کودکان معمولا از یک سالگی با کاوش در اشیا، خلاقیت خود را بروز میدهند. آنها در دو سالگی با روشهای مبتکرانهای میتوانند به تنهایی از ابزارهای جدید استفاده کنند و از حدود هشت سالگی، حتی به این توانایی دست مییابند که یک سری ابزارها را خودشان درست کنند. تقریبا همه کودکان خلاق هستند و این خلاقیت بخشی از ماهیت آنهاست؛ اما آیا راهی برای خلاقتر کردن آنها وجود دارد؟ روان شناسان تربیتی معتقدند که وجود دارد. در ادامه، پنج روش برای افزایش خلاقیت کودکان بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده در این زمینه، ارائه خواهد شد.
۱. الگویی خلاق برای کودکتان باشید
وقتی در کنار فرزندتان هستید، سعی کنید خلاق باشید. به تازگی نتایج حاصل از مطالعات تعدادی از پژوهشگران اوکراینی نشان داد که بچههای بسیار خلاق، والدین خلاقی داشتهاند. شاید سوال کنید که آیا این روابط به دلیل ژنتیک وجود دارد یا خیر؟ بعضی تحقیقات، ژنهای خاصی را با خلاقیت مرتبط میداند، اما مطالعات نشان میدهد که ژنتیک تنها بخش کمی از خلاقیت افراد را دربر دارد بنابراین بسیار محتملتر است که کودکان خلاقیت را از والدین خود یاد بگیرند. در واقع، مطالعات اخیر نشان داده است که وقتی کودکان شخص بسیار خلاق دیگری را تماشا میکنند، خودشان خلاقتر میشوند؛ از این رو اگر میخواهید فرزند شما خلاق باشد، ایده خوبی است که تلاش کنید تا خودتان خلاق باشید. اما چطور میتوانید این کار را انجام دهید؟ یک روش ساده این است که به راههای متفاوت زیادی برای استفاده از یک شی فکر کنیم. به عنوان مثال هنگامی که در کنار فرزندتان هستید، میتوانید از یک حوله نه فقط به عنوان یک حوله بلکه به عنوان یک شنل، پتو، کلاه و موارد دیگر استفاده کنید.
۲. به تماشای فیلمهای تخیلی بنشینید
فیلمهای تخیلی را با کودک خود تماشا کنید. نتایج تحقیقات در این باره نشان میدهد که اگر کودکان یک ویدئو کلیپ ۱۵ دقیقهای با محتوای تخیلی را مشاهده کنند، خلاقتر میشوند. در حالیکه این تحقیقات هنوز درباره تاثیر کتابهای تخیلی انجام نشده است، اما به لحاظ نظری میتواند در مورد کتابها نیز صدق کند.
۳. کودک را درگیر یک نمایش خیالی کنید
نمایش خیالی نوعی فعالیت خلاقانه است؛ فعالیتی که مستلزم استفاده از تخیل و تظاهر است. در این شیوه، کودک داستان و ایده آن را از ابتدا میسازد و از وسایل مختلف برای نشان دادن ایدههایش استفاده میکند. برای مثال، یک جعبه به یک تلفن یا هیولا تبدیل میشود که نشان دهنده، خلاقیت اوست! نتایج تحقیقات متعدد نشان میدهد که میزان و کیفیت تخیل، مهارتهای داستانگویی و بیان احساسات که کودکان در نمایش خیالی از خودشان بروز میدهند، با تواناییهای تفکر خلاق همراه خواهد شد.
۴. همه آزادیهایش را نگیرید
اینقدر به کودک خود نگویید چه کارهایی را انجام بدهد و چه کارهایی را انجام ندهد. مطالعات اخیر نشان داده است که وقتی والدین توقع بالایی از فرزندان خود دارند و در عین حال قادر به پاسخگویی به ایدههای فرزندان خود نیستند، فرزندانی با سطح خلاقیت پایینتری تحویل جامعه خواهند داد. اگر والدین خواستههای کمتری از فرزندان خود داشته باشند و آزادی بیشتری به آنها (مثلا برای انتخاب اسباببازی یا یک دفتر و ...) بدهند و در مقابل بیشتر پاسخگوی ایدههای آنها باشند، خلاقیت کودکان افزایش مییابد؛ بنابراین شاید به جای اینکه فرزند خود را به اجبار در هر کلاس زبانخارجی و هنری که خودتان به آنها علاقهمند هستید ثبتنام کنید، میتوانید به حرف فرزندتان گوش کنید و ببینید که او شما را به کجا میبرد و علایقاش چیست.
۵. نسل صفحه لمسی را درک کنید
بسیاری از والدین در زمینه محدود کردن دسترسی فرزندانشان به تلویزیون و رایانه نسبتاً سختگیرانه عمل میکنند، زیرا معتقدند این دستگاهها، خلاقیت آنها را محدود میکند؛ اما تحقیقات اخیر پژوهشگران نشان میدهد که لزوماً این گونه نیست. در واقع، شما باید اجازه دهید کودک با برنامههایی بازی کند که به وی اجازه میدهد تا تصمیمات خلاقانهتری بگیرد. به تازگی محققان گروه کوچکی از کودکان را هنگام استفاده از تبلت در خانه و مدرسه مشاهده کردند و دریافتند برنامههایی که به کودکان امکان نوشتن، نقاشی، کولاژ، طراحی و نواختن میدهد، خلاقیت را در کودکان پرورش میدهد.